Bitkili akvaryumların en fazla ihtiyaç duyduğu şey belki de CO2'dir. Çünkü bitkilerin gelişmek için fotosenteze ihtiyaçları vardır ve sucul bitkilerin çoğunun bu süreci gerçekleştirmek için suda çözünmüş CO2'ye ihtiyaçları vardır. Doğada CO2 su, yağmur ve havayla birlikte akar. Aslında dalgalı su bitkilere ihtiyaçları olan CO2'yi ulaştırmaya yardımcı olur. Halbuki tanklarda havadan CO2 geçişi en düşük seviyededir hatta havayla temas bile son derece kısıtlıdır. Bir kere CO2 seviyesi azalmaya başladı mı bitkiler daha yavaş gelişmeye başlayacaklardır. Bu yüzden tanka gerektiği kadar CO2 ilave etmemiz gerekir.
En yaygın CO2 ekleme yöntemi tüplü sistemlerdir. Yaklaşık 70 bar'lık bir basınçla CO2 gazı tüpün içine sıvı olarak sıkıştırılır. Regülatörler vasıtasıyla CO2 suya karıştırılır. CO2 tüpleriyle birlikte kullanılan bir çok aksesuar bulunmaktadır. Bu yazıda gazı israf etmeden bu malzemelerin nasıl uygun bir şekilde bağlanması gerektiğini anlatmaya çalışacağım.
CO2 tüpleri piyasadan metal, paslanmaz çelik veya aliminyumdan yapılmış olarak satın alınabilir. ilk iki tip tüp daha ağır olur ve düzenli bakılmazsa paslanabilir. Aliminyum olanları biraz daha pahalı olmasına rağmen daha hafif olur ve paslanmaz.
Hem tek hem de çift göstergeli modellerde regülatörler bulunur. Tek göstergeli olanlarda basınç düzenleyici çoğunlukla bulunmaz. Göstergede sadece tüpün içindeki gazın basıncı görünür. İki göstergeli olanlarda ise hem tüpün içindeki basıncı hem de akvaryuma giden gazın basıncını görmek mümkündür. İki göstergeli modellerde bulunan basınç düzenleyici ile tüpün içinde bulunan gazın 70 barlık basıncı 4 bar ile difüzöre gönderilecek şekilde düşürülebilir.Havalı valfler regülatörlerin gücünü kontrol eden cihazlardır. Doğru ya da alternatif akımla çalışabilirler. Alternatif akımla çalışanları daha fazla ısınırlar ve bir kez açılınca içlerinden CO2 geçişine izin verirler. Havalı valf normalde regülatöre bağlanır ve ışıklarla birlikte açılmasını sağlayan bir zamanlayıcı ile kontrol edilir. Gazın basıncı azaltıldıktan sonra bağlanması gerekir aksi halde sızıntı yapabilir. Bu yüzden en iyisi selenoid valfi iki göstergeli regülatöre bağlamaktır.
İnce ayar vanası dışarı çıkan gazın kontrol edilebilmesine izin verir. Regülatör tek başına bu işi yapamayacağından çok küçük miktarda gaz çıkışını ayarlayabilmek için gerekli olan hassas ayar da onun sayesinde yapılır. Bir kabarcık sayacıyla birleştirildiğinde çıkan gazın daha iyi gözlemlenmesini sağlar.
Check valf gazın tek yönlü geçişine izin verdiği gibi tanktaki suyun geriye akmasını da önler.
Kabarcık sayaçları genellikle camdan yapılır. İçine az bir miktar su doldurulabilir. Bu sayede içinden CO2 geçişi olduğunda gaz çıkışı gözlenebilir. Kabarcık sayacıyla ölçülen şeyin geçen gaz miktarı değil sadece gazın ilerleyiş hızı olduğunu gözden kaçırmamak gerekir. Gaz kabarcıkları farklı kabarcık sayaç modellerinde farklı boylarda olabilirler. Difüzörlerin ve CO2 tüplerinin tipleri de kabarcıkların boyunu etkileyecektir.
Difüzörler CO2'yi bitkilerin özümseyebilecekleri miktarlarda suya karıştırırlar. Difüzörler gazı o kadar küçük parçalara ayırırlar ki gazın buharlaşması veya yüzeyden kaybolması daha uzun zaman alır. Genellikle seramik plakadan yapılır ve CO2'nin suya geçişini zorlamak için güçlü basınçla birlikte kullanılırlar. Bu yöntemle gaz bir yandan diğer yana sürüklenir ve çok küçük kabarcıklara bölünür. Difüzörler gazın saçılımı ve suya karışımı en fazla olması için tanklarda su akışının aşağıya doğru olduğu derin yerlere yerleştirilirler.
Bağlantı açısından boruların İngiliz sistemine göre mi metrik sisteme göre mi üretildiklerine dikkat edilmelidir. Hong Kong'da üretilen boruların önemli bir çoğunluğu İngiliz sistemine göre imal edilse de metrik sistemle üretilenler de vardır. Almadan önce tedbirli davranıp sormak akıllıca olacaktır. Piyasada farklı tipteki boruları bir birine bağlamak için dönüştürücüler de bulunabilmektedir.
No comments:
Post a Comment